บทที่ 2

บทที่  2
การศึกษาเอกสารอ้างอิง

 

มะกรูด                   (Ma-krut) , Kaffir lime , leech  lime

ชื่อวิทยาศาสตร์       Citrus  hystrix  DC.

วงศ์                       RUTACEAR

ถิ่นกำเนิด               มาเลยเซีย  พม่า  ไทย  อินโดนีเซีย  สิงคโปร์  ฟิลิปปินส์  อินเดีย

          ไม้พุ่มขนาดใหญ่  ลำต้นเกลี้ยงเกลากิ่งก้านมีหนามแหลม  ใบสีเขียวหนา  มีกลิ่นหอมฉุน  มีน้ำมันหอมระเหย  ออกดอกเป็นช่อสีเขียวมีนวลเหลืองบ้าง  ลูกกลมผิวหนาขรุขระ

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

                ใบ   -  มีน้ำมันหอมระเหย  ใช้ประกอบอาหาร

                ผล   -  ใช้แต่งกลิ่น  สระผม

                ผิวจากลูก   -   บำรุงเป็นยาขับลมในลำไส้  แก้แน่น

                ราก   -   ถอนพิษ  แก้ปวดท้อง  แก้พิษฝีภายใน

               ลูกมะกรูด   -   หมักดองเป็นยาดองเปรี้ยวเค็ม  รับประทานฟอกล้างและบำรุงโลหิต

ชื่อท้องถิ่น             

               ภาคเหนือ   เรียก   มะขูด , มะขุน

               ภาคใต้  เรียก   ส้มกรูด , ส้มมั่วผี

               เขมร   เรียก   โกร้ยเขียด

               กะเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน เรียก มะขู

ลักษณะทั่วไป

  มะกรูดเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก แตกกิ่งก้าน  ลำต้นและกิ่งมีหนามแข็ง ใบ เป็นใบประกอบที่มีใบย่อยใบเดียว  สีเขียวหนา  มีลักษณะคอดกิ่วที่กลางใบเป็นตอนๆ  มีก้าน แผ่ออกใหญ่เท่ากับแผ่นใบ  ทำให้เห็นใบเป็น  2 ตอน  ใบสีเขียวแก่ค่อนข้างหนา  มีกลิ่นหอมมากเพราะมีต่อมน้ำมันอยู่  ดอก  ออกเป็นกระจุก  3 - 5 ดอก  กลีบดอกสีขาว  ร่วงง่าย  ผลมีหลายแบบแล้วแต่พันธ์ผลเล็กเท่ามะนาว  ผิวขรุขระน้อยกว่าและไม่มีจุกที่หัว 

การปลูก  มะกรูดปลูกได้ดีในดินทุกชนิด  ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด 

สรรพคุณทางยา

          1.   ผิวผลสดและผลแห้ง รสปร่า หอมร้อน สรรพคุณแก้ลมหน้ามืด แก้วิงเวียน  บำรุงหัวใจ ขับลมลำไส้ ขับระดู

          2.   ผล รสเปรี้ยว มีสรรพคุณเป็นยาขับเสมหะ แก้ไอ แก้น้ำลายเหนียว ฟอกโลหิต ใช้สระผมทำให้ผมดกดำ ขจัดรังแค

          3.   ราก รสเย็นจืด แก้พิษฝีภายใน แก้เสมหะ แก้ลมจุกเสียด

          4.   น้ำมะกรูด รสเปรี้ยว กัดเสมหะ ใช้ดองยามีสรรพคุณเป็นยาฟอกโลหิตสำหรับสตรี

          5.   ใบ  รสปร่าหอม แก้ไอ แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้ช้ำใน และดับกลิ่นคาว

คติความเชื่อ  

          มะกรูดเป็นไม้มงคลชนิดหนึ่งที่ควรปลูกไว้ในบริเวณบ้าน  โดยกำหนดปลูกทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ  (พายัพ)  เพื่อผู้อยู่อาศัยจะได้มีความสุข  และในบางตำราว่าเป็นความเชื่อของคนบ้านป่า  ที่เดินทางด้วยเกวียนเทียม  โคหรือกระบือเมื่อได้กลิ่นสาบเสือ  จะหยุดเดิน  เจ้าของจะต้องขุดผิวมะนาวหรือมะกรูด  ป้ายจมูกให้ดับกลิ่นสาบเสือก่อน  โค  กระบือ  จึงจะเดินต่อไป  ดังนั้นการเดินทางสมัยก่อนผ่านป่า  ผู้เดินทางจึงมักจะพกพามะนาวและมะกรูดติดตัวไปด้วยเสมอ  ในพิธีกรรมการทำน้ำมนต์เพื่อสะเดาะเคราะห์  สำหรับพรมหรืออาบผู้ป่วยใบมะกรูดเป็นส่วนประกอบสำคัญที่จะขาดไม่ ได้  โดยใช้ร่วมกับใบส้มป่อย  ใบเงินใบทอง  ใบมะตูม  หญ้าแพรก  หมากผู้หมากเมีย  ในราชพฤกษ์เชื่อกันว่าใบจากต้นไม้มงคลเหล่านี้จะช่วยปัดเป่าและบรรเทาเคราะห์โดยตกลงไปได้ใบมะกรูดมหัศจรรย์กำจัดแมลงในข้าวสารผลมะกรูด รักษาชันนะตุและแผลบนศีรษะด้วยมะกรูดได้ใช้น้ำคั้น

ที่ได้จากผลมะกรูดหรือนำผลมะกรูดเผาไฟผ่าซีกบีบเอาน้ำและน้ำมันจากผิวมะกรูด  ผสมน้ำ  1 เท่า  ใช้สระผมแทนแชมพู  แล้วลาดออก